Γενετική και Καναρίνια

Στο άρθρο αυτό θα σας παρουσιάσω ορισμένα στοιχεία γενετικής και κληρονομικότητας ως ένα σύνολο πληροφοριών από αυτά που έχω διαβάσει μέχρι τώρα και από την μέχρι τώρα εμπειρία μου με τα καναρίνια, αν και ασχολούμε με καναρίνια φωνής και όχι με καναρίνια χρώματος ή θέσης.

 

Στα καναρίνια φωνής Timbrado δεν μας απασχολεί το χρώμα του πουλιού (αρκεί να μην εμφανίζει κόκκινο παράγοντα και σγουρά φτερά) εντούτοις πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε ορισμένες γενικές γνώσεις ώστε να έχουμε μια πρώτη εντύπωση για το τι πουλιά θα πάρουμε από διάφορες διασταυρώσεις. 

Η αφόρμηση, για την αναζήτηση αυτή, ήταν η γέννηση ενός cinnamon Timbrado νεοσσού σε μια φωλιά από 2 πράσινους γονείς της εκτροφής μου.

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Όλα ξεκινούν όταν ενώνεται αρσενικό και θηλυκό πουλί και ζευγαρώνουν, οπότε το σπερματοζωάριο του αρσενικού γονιμοποιεί το ωάριο του θηλυκού. 

Στο σπερματοζωάριο και στο ωάριο περιέχονται κάποιες πληροφορίες οι οποίες μεταφέρονται με τη μορφή των χρωμοσωμάτων (DNA). Τα καναρίνια έχει βρεθεί ότι έχουν 42 χρωμοσώματα, τα μισά (21) τα δίνει το σπερματοζωάριο και τα άλλα μισά (21) τα δίνει το ωάριο. Δηλαδή η ένωση των δύο δημιουργεί το κύτταρο το λεγόμενο ζυγωτό το οποίο πολλαπλασιαζόμενο δημιουργεί στο τέλος το καναρίνι. 

Τα χρωμοσώματα που υπάρχουν στα καναρίνια είναι τα αυτοσωματικά 41 στον αριθμό, όσα δηλαδή δεν σχετίζονται με το φύλο του πτηνού και το ένα (1) φυλετικό. Άρα, το φύλο καθορίζεται από το (1) και μοναδικό αυτό χρωμόσωμα. Στα καναρίνια, το φύλο το καθορίζει το θηλυκό. Το κάθε χρωμόσωμα αν το αναλύσουμε περιέχει μέσα του τα γονίδια τα οποία εμφανίζονται κατά ζεύγη.

Ας δούμε τώρα μερικές πληροφορίες για το ζευγάρωμα και το φύλο των νεοσσών.

Όπως είπαμε παραπάνω το φύλο των νεοσσών το καθορίζει το θηλυκό καναρίνι. Αν θυμηθούμε τους νόμους του Μέντελ  θα καταλάβουμε εύκολα πως λειτουργεί ο καθορισμός του φύλου. Το αρσενικό καναρίνι θα το αποκαλούμε ΧΧ και το θηλυκό ΧΥ, όπου το αρσενικό με το σπερματοζωάριο δίνει Χ και Χ και το θηλυκό Χ και Υ. Το Υ του θηλυκού είναι υπεύθυνο για τον καθορισμό του φύλου.

 

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουν 50%-50% πιθανότητες για το φύλο του νεοσσού. Άρα σε μια αναπαραγωγική περίοδο π.χ. με 3 γέννες ενός ζευγαριού αν πάρουμε από 5 νεοσσούς σε κάθε φωλιά υπάρχουν σύνολο 15 νεοσσοί τότε μάλλον τα μισά πουλιά θα είναι αρσενικά και τα μισά θα είναι θηλυκά. Αυτό φυσικά δεν είναι απόλυτο γιατί μπορεί να χρειαστεί και μια 4 γέννα για να επαληθευτεί ο παραπάνω νόμος κλπ.

Εκτός από το φύλο στα καναρίνια μας απασχολούν και οι λεγόμενες μεταλλάξεις. 

Να ξεκαθαρίσουμε εδώ  μερικούς βασικούς ορισμούς.

Φαιομελανίνη: είναι η μελανινική ουσία που παράγει το καφέ πτέρωμα.

Ευμελανίνη: είναι η μελανινική ουσία που παράγει το μαύρο πτέρωμα.

Γονότυπος: είναι όλα εκείνα τα στοιχεία-πληροφορίες τα οποία διαμορφώνουν τα εξωτερικά και εσωτερικά χαρακτηριστικά του πουλιού χωρίς όμως να είναι διακριτά με το μάτι (εμφάνισιακά).

Φαινότυπος: είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης του γονότυπου όπου τον κάνει εμφανή στο πτηνό. Φαινότυπος δηλαδή είναι αυτό που βλέπουμε (π.χ. το κίτρινο καναρίνι λέμε ότι έχει φαινότυπο κίτρινου χρώματος).

Επίσης πρέπει να αναφέρουμε μερικές πληροφορίες για τον φορέα. Φορέας καλείται το πουλί που μεταφέρει στο γονότυπό του ένα γονίδιο το οποίο όμως δεν φαίνεται στον φαινότυπό του. Π.χ. αν ο πατέρας είναι φορέας παράγοντα cinnamon, μπορεί να δώσει απογόνους φαινοτύπου cinnamon. Στην περίπτωση αυτή ο πατέρας μπορεί να έχει φαινότυπο πράσινο αλλά ωστόσο φέρει στο γονότυπο το γονίδιο της μετάλλαξης cinnamon.

Κυρίαρχη Μετάλλαξη: είναι η μετάλλαξη όπου για να εμφανιστεί αρκεί να έχει το γονίδιο μόνο ένας από τους δύο γονείς, π.χ. για να πάρουμε σκουφάτα πουλιά αρκεί ένας από τους δύο γονείς να είναι σκουφάτος. Στις κυρίαρχες μεταλλάξεις πολλές φορές παρατηρείται και ο παράγων θνησιμότητας. Αυτό το φαινόμενο προκαλεί ελαττωματικούς γενετικά νεοσσούς που δεν επιβιώνουν. Συμβαίνει μόνο στην περίπτωση που έχουμε ομόζυγο το κυρίαρχο γονίδιο. Αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται να ζευγαρώσουμε δυο σκουφάτα καναρίνια, διότι θα έχουμε 25% περίπου θνησιμότητα νεοσσών.

Σκουφάτο καναρίνι

Όταν ζευγαρώνουμε ένα σκουφάτο καναρίνι με ένα ασκούφοτο, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι το εξής:

-50% σκουφάτα καναρίνια, εκ των οποίων το 25% μπορεί να είναι αρσενικά και το 25% θηλυκά

-50% καναρίνια χωρίς σκουφί, εκ των οποίων το 25% μπορεί να είναι αρσενικά και το 25% θηλυκά

Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να κατανοήσουμε και τι γίνεται με το λευκό κυρίαρχο καναρίνι (λευκό με λίγο κρίτρινο στα φτερά πτήσης). Και στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται να ζευγαρώσουμε λευκό κυρίαρχο με λευκό κυρίαρχο, διότιθα έχουμε 25% περίπου θνησιμότητα νεοσσών.

Υπολειπόμενη μετάλλαξη: είναι η μετάλλαξη όπου για να εμφανιστεί στους απογόνους (στο φαινότυπο) θα πρέπει να έχουν το γονίδιο και οι δύο γονείς.

Αν το γονίδιο υπάρχει μόνο στο ένα χρωμόσωμα, τότε το πουλί είναι φορέας της μετάλλαξης αλλά δεν την εμφανίζει (στο φαινότυπο). Παρόλα αυτά μεταφέρει το γονίδιο και το κληροδοτεί στους απογόνους του, οπότε πολύ πιθανόν να το εμφανίσει κάποιος από αυτούς.

Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε στο μπλε ή Blue καναρίνι, το οποίο είναι αγαπητό σε πολλούς εκτροφείς και φίλους του καναρινιού. Σύμφωνα με ορισμένους εκτροφείς και κριτές (προφανώς δεν είναι σαφές και ξεκάθαρο ακόμα βάσει γενετικής) το blue χρώμα ακολουθεί την κληρονομικότητα των υπολειπόμενων αυτοσωματικών μεταλλάξεων (συμβολισμός ob) χωρίς όμως να αποτελεί μετάλλαξη. Θα μπορόυσαμε δηλαδή να πούμε ότι το μπλε καναρίνι συμπεριφέρεται υποχωριτικά ως προς την κληρονομικότητα.

Το μπλε ή Blue timbrado είναι ένα πουλί με οπτικό αποτέλεσμα χρώματος γκρι- σταχτί. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα «λευκό καναρίνι», στο οποίο εμφανίζονται το καφέ ή/και το μαύρο της μελανίνης πάνω στο λευκό του χρώμα βάσης (έλλειψη λιποχρώματος).

Blue- Μπλε καναρίνι (ευμελανίνης)

Blue- Μπλε καναρίνι (φαιομελανίνης)

Αν το ίδιο πουλί είχε κίτρινο χρώμα βάσης (λιπόχρωμα) αντί του λευκού (δηλαδή απουσία λιποχρώματος), τότε ουσιαστικά θα είχαμε ένα πράσινο καναρίνι.

blue καναρίνι

Πράσινο καναρίνι

Το χρώμα αυτό στο καναρίνι μπορεί να εμφανίζεται όπως σε όλα τα άλλα, δηλαδή σε όλο το σώμα του ή και παρδαλό. Όταν τα blue-μπλε καναρίνια είναι μικρά (πριν την πτερόρροια) έχουν ένα χρώμα σαν τα μικρά πράσινα αλλά με πιο λευκό χρώμα στην κοιλιά τους. Μετά την πτερόρροια αποκτούν το τελικό όμορφο σταχτί χρώμα. 

Παρδαλό blue καναρίνι

Σκουφάτο παρδαλό blue καναρίνι

Πώς ζευγαρώνουμε ένα μπλε (blue) καναρίνι:

Ο ευκολότερος τρόπος είναι να ξεκινήσουμε με ένα καλό μπλε καναρίνι και να το ζευγαρώσετε με ένα καλό κίτρινο καναρίνι.
Τότε πιθανότατα το 25% των νεοσσών θα είναι κίτρινο, το 25% θα είναι λευκό, το 25% θα είναι μπλε, ενώ το 25% θα είναι πράσινο.

Δεδομένου ότι εκτός από τη γενετική παίζει ρόλο και η τύχη, τα παραπάνω αποτελέσματα δεν είναι πάντα η ίδια.

Ο δεύτερος τρόπος είναι να χρησιμοποιήσετε με ένα καλό πράσινο καναρίνι και να το ζευγαρώσετε με ένα καλό λευκό καναρίνι.
Τώρα τα αποτελέσματα (θεωρητικά) θα είναι όπως οι αναλογίες με τον 1ο τρόπο.

Φυλοσύνδετη μετάλλαξη: για να φέρουν οι απόγονοι μια τέτοια μετάλλαξη έχει σχέση με το ποιος γονέας έχει το γονίδιο. Αυτό συμβαίνει γιατί το γονίδιο αυτό (μεταλλαγμένο) είναι επάνω στο χρωμόσωμα που ορίζει το φύλο και για να εμφανιστεί πρέπει να βρίσκεται στο χρωμόσωμα Χ. Για να εμφανιστεί μια τέτοια μετάλλαξη στα αρσενικά πουλιά φαινοτυπικά (π.χ. παράγοντας cinnamon= χρώμα κανελί)  θα πρέπει να υπάρχει και στα δύο στελέχη του χρωμοσώματος, σε αντίθετη περίπτωση αν είναι μόνο στο ένα στέλεχος τότε το πουλί αυτό λέμε ότι είναι φορέας. Έτσι στα θηλυκά που έχουν μόνο ένα Χ το γονίδιο είναι κυρίαρχο και εμφανίζεται η μετάλλαξη στο φαινότυπό τους. Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι τα καναρίνια με cinnamon χρώμα δεν αποτελούν μετάλλαξη (πρόκειται για καναρίνια της καφέ σειράς με όρους καναρινιών χρώματος) αλλά στην πραγματικότητα συμπεριφέρονται ως προς την κληρονομικότητα όπως στην φυλοσύνδετης μετάλλαξης.

Cinnamon (κανελί χρώμα στα Timbrados)

Cinnamon Timbrado

 

Αφού εξηγήσαμε παραπάνω τη σημαίνει φυλοσύνδετη μετάλλαξη θα δούμε στη συνέχεια πως εμφανίζεται για την περίπτωση του γονιδίου cinnamon. Το γονίδιο της μετάλλαξης cinnamon (κανελί) βρίσκεται στο χρωμόσωμα Χ.

Cinnamon Timbrado

Ας δούμε λοιπόν πως εμφανίζεται η μετάλλαξη αυτή στους διάφορους συνδυασμούς. Στο παράδειγμά μας θα το συμβολίζουμε με «x», ενώ με τον χαρακτηρισμό «κανονικό» θα εννοούμε οτιδήποτε εκτός από cinnamon (δηλ. πράσινο, κιτρινοπράσινο κλπ).

Θηλυκό cinnamon Timbrado 4 μηνών

Πριν προχωρήσουμε όμως, παρατηρήστε στις παρακάτω φωτογραφίες, τον ένα από τους νεοσσούς, που έχει ροζ δέρμα, κόκκινα μάτια και μπέζ χνούδι... είναι cinnamon Timbrado και μάλιστα θηλυκό... μιας και ο πατέρας (πράσινος) είναι φορέας παράγοντα cinnamon (παράγοντας cinnamon: ο όρος δεν είναι δόκιμος σύμφωνα με τον κ. Γερολυμάτο, το αναφέρω έτσι επειδή πολλοί το αναζητούν έτσι).

Τα κόκκινα μάτια θα γίνουν μαύρα μετά την 5η μέρα περίπου (ίσως και λίγο αργότερα)... Αυτό είναι αποδεκτό στα cinnamon Timbrado (μόνο αν εμφανιστεί στα υπόλοιπα χρώματα σημαίνει πουλί εκτός ράτσας, ή αν παραμείνει κόκκινο και όταν μεγαλώσει). Το μάτι φαίνεται κόκκινο λόγω της απουσίας ουσιαστικά της μελανίνης (μαύρης ευμελανίνης). Έτσι, κοιτώντας τα μάτια του πουλιού βλέπουμε το κόκκινο χρώμα του αίματος. 

Τα πουλιά cinnamon καναρίνια, μπορούν εμφανίζουν το χρώμα αυτό σε όλο τους το σώμα ή να είναι παρδαλά (στικτά).

Ροζ δέρμα, κόκκινα μάτια και μπεζ χνούδι, 
είναι νεογέννητο cinnamon Timbrado

Προσέξτε διαφορά χρώματος ματιών, δέρματος και χνουδιού

Cinnamon Timbrado 3 ημερών

Cinnamon Timbrado 3 ημερών με το αδελφάκι του,
προσέξτε διαφορές

Ας δούμε τώρα τους πιθανούς συνδιασμούς ζευγαρώματος σε σχέση με τον παράγοντα cinnamon.

1) Αρσενικό cinnamon xXxX και κανονικό θηλυκό ΧΥ

Από την παραπάνω εικόνα συμπεραίνουμε ότι οι μισοί νεοσσοί 50% αρσενικοί θα είναι φορείς της μετάλλαξης cinnamon (xXX) και αυτό γιατί το γονίδιο δεν βρέθηκε σε ζεύγος (δηλ. xXxX) και άρα δεν θα έχει φαινότυπο cinnamon (άρα φορέας). Οι υπόλοιπο μισοί 50% νεοσσοί θηλυκά θα έχουν φαινότυπο cinnamon xXY και αυτό γιατί έναντι του Υ επικρατεί το γονίδιο που βρίσκεται στο Χ, στην προκειμένη περίπτωση είναι το γονίδιο x (cinnamon).

2) Αρσενικό φορέας cinnamon xXX και θηλυκό cinnamon xΧΥ  

Από την παραπάνω εικόνα συμπεραίνουμε ότι οι νεοσσοί θα είναι: 25% (xXxX) αρσενικά cinnamon, 25% (xXY) θηλυκά cinnamon, 25% (xXX) αρσενικά φορείς μετάλλαξης cinnamon και 25% (XY) θηλυκά κανονικά.

3) Αρσενικό φορέας cinnamon xXX και κανονικό θηλυκό ΧΥ

 

Από την παραπάνω εικόνα συμπεραίνουμε ότι οι νεοσσοί θα είναι: 25% (XX) αρσενικά κανονικά, 25% (xXY) θηλυκά cinnamon, 25% (xXX) αρσενικά φορείς μετάλλαξης cinnamon και 25% (XY) θηλυκά κανονικά.

4) Αρσενικό κανονικό XX και θηλυκό cinnamon xΧΥ

 

Από την παραπάνω εικόνα συμπεραίνουμε ότι οι νεοσσοί θα είναι: 50% (xXX) αρσενικά φορείς μετάλλαξης cinnamon και 50% (XY) θηλυκά κανονικά.

5) Αρσενικό cinnamon xXxX και θηλυκό cinnamon xΧΥ

Από την παραπάνω εικόνα συμπεραίνουμε ότι οι νεοσσοί θα είναι: 50% (xXX) αρσενικά μετάλλαξης cinnamon και 50% (xXY) θηλυκά cinnamon.

Δείτε περισσότερα στοιχεία για τα χρώματα των καναρινιών φωνής Timbrado Espanol κάνοντας κλικ εδώ.






Δείτε εδώ ένα ωραίο και πλήρες άρθορος για τα χρώματα και τα φτερά (πηγή ΕΛΚΕ): Φτέρωμα των πουλιών

***Το άρθρο θα εμπλουτίζεται με νέα στοιχεία...

πηγές: http://www.poc.gr, http://www.fifecanary.org, http://spirosnet.wordpress.com